Đến nay, tiêm vacxin phòng bệnh được xem là giải pháp duy nhất để phòng ngừa Covid-19. Điều đó có nghĩa là sau tiêm vacxin, cơ thể của chúng ta sẽ có kháng thể để tự bảo vệ mình trước sự tấn công của virus. Điều đáng nói là số đông chúng ta vẫn chưa biết cơ chế miễn dịch của Vaccine Covid-19 như thế nào nên chưa hiểu được công dụng mà vacxin mang lại.
1. Sự phòng ngự của hệ thống miễn dịch trước bệnh Covid 19
Bất kỳ một loại vacxin nào khi đi vào cơ thể cũng sẽ tạo ra kháng thể để chống lại bệnh tật, vacxin Covid-19 cũng không phải là trường hợp ngoại lệ. Khi virus SARS-CoV-2 xâm nhập vào cơ thể nó sẽ không ngừng sinh sôi và phát triển. Ngay lúc ấy, hệ thống miễn dịch sẽ kích hoạt tính năng chống lại tác nhân gây bệnh bằng các phản ứng miễn dịch tế bào và miễn dịch dịch thể của nó.
Ví dụ như:
– Đại thực bào (tế bào máu trắng): có vai trò hấp thụ và tiêu hóa mầm bệnh và tế bào sắp chết hoặc đã bị chết. Phần mầm của bệnh xâm nhập vào cơ thể (kháng nguyên) sẽ được đại thực bào giữ lại. Lúc ấy, cơ thể xác định được kháng nguyên nguy hiểm nên sẽ kích thích kháng thể tấn công chúng.
– Tế bào lympho B : tạo ra các kháng thể để tấn công các mảnh virus do đại thực bào để lại.
– Tế bào lympho T: tấn công các tế bào có trong cơ thể đã nhiễm bệnh.
Nói một cách cụ thể thì, ở những người tiếp xúc lần đầu với virus SARS-CoV-2, cơ thể sẽ phải mất vài ngày hoặc thậm chí là vài tuần để tạo ra và sử dụng mọi công cụ cần thiết giúp chống lại mầm bệnh và vượt qua tình trạng nhiễm bệnh. Sau lần tiếp xúc đầu tiên ấy, hệ miễn dịch sẽ ghi nhớ được cách thức hoạt động này để tìm ra cách bảo vệ cơ thể khỏi tác nhân gây bệnh.
2. Cơ chế miễn dịch của Vaccine Covid-19 như thế nào?
2.1. Cơ chế hoạt động của vacxin phòng Covid-19
Muốn biết kháng thể Covid được tạo ra như thế nào, trước tiên chúng ta cần phải hiểu về cơ chế miễn dịch của Vaccine Covid-19. Có nhiều loại vacxin phòng Covid-19, mỗi loại có cơ chế khác nhau. Tuy nhiên, cơ chế chung của đáp ứng miễn dịch là tế bào Lympho T sẽ “ghi nhớ” và nhận diện virus, tế bào Lympho B thì “ghi nhớ” cách tiêu diệt virus. Vì thế, khi đưa bất kỳ một loại vacxin nào vào cơ thể thì cũng cần phải kích hoạt các tế bào này để tạo ra các phản ứng chống lại vật chất hoặc sản phẩm tổng hợp lại của vật chất đã được tiêm vào.
Theo đó, sau khi vào cơ thể, cơ chế miễn dịch của Vaccine Covid-19 sẽ có mã di truyền của virus SARS-CoV-2 quy định protein S đối với tế bào trình diện kháng nguyên. Bắt đầu từ đây, cơ thể sẽ hình thành cơ chế tự tạo ra protein S. Đồng thời với quá trình ấy là sự tự nhận diện protein S (kẻ xâm nhập) của tế bào miễn dịch trong máu và điều này kích hoạt phản ứng của hệ miễn dịch.
Tiếp sau đó, cơ thể sẽ tạo ra kháng thể dịch thể (IgG) và tế bào miễn dịch để tiêu diệt những tế bào protein S. Về sau, hệ thống miễn dịch tiếp tục tạo ra tế bào trí nhớ có khả năng phát hiện ra virus protein S trên bề mặt virus SARS-CoV-2.
Vacxin ngừa Covid có tính miễn dịch cao vì nó giúp cơ thể kích thích đáp ứng miễn dịch qua tế bào trung gian đặc hiệu với kháng nguyên và đáp ứng miễn dịch dịch thể tạo ra kháng thể có thể ghi nhớ và chống lại virus một khoảng thời gian dài sau khi tiêm vacxin.
2.2. Các loại vacxin Covid-19 đang có hiện nay và cách thức chúng tạo ra kháng thể
Hiện nay trên thế giới có 3 loại vacxin Covid-19 đã được cho phép và khuyến cáo sử dụng trên phạm vi toàn thế giới:
– Vacxin mRNA
Đây là loại vacxin chứa vật chất di truyền (mARN), khi vào cơ thể, vật chất này sẽ được hướng dẫn vào các tế bào cơ và dùng chúng tạo ra các Protein vô hại nhưng có bản chất giống Protein trên bề mặt virus. Mặc dù vô hại nhưng đây vẫn là một Protein lạ nên hệ thống miễn dịch của cơ thể sẽ được kích hoạt, các tế bào Lympho T, Lympho B sẽ làm nhiệm vụ miễn dịch của mình và tạo ra các kháng thể chống lại virus SARS-CoV-2 nếu có tiếp xúc về sau.
– Vacxin tiểu đơn vị protein
Loại vacxin này chính là các mảnh vô hại của SARS-CoV-2. Sau khi đi vào cơ thể, nó sẽ khiến cơ thể ghi nhận rằng protein không nên ở đó nên tạo các tế bào lympho T và kháng thể để chống lại virus gây bệnh khi chúng xâm nhập vào cơ thể trong tương lai.
– Vacxin véc-tơ
Đây là loại vacxin chứa phiên bản điều chỉnh của loại virus khác với loại gây Covid-19. Sau khi đi vào tế bào của cơ thể, vật chất di truyền của vacxin sẽ đưa ra chỉ dẫn để tế bào tạo ra một mảnh vô hại của virus. Từ đó, các tế bào của cơ thể sẽ tạo ra các bản sao mảnh vô hại này và kích hoạt các tế bào Lympho T-B có khả năng thúc đẩy sản xuất tế bào lympho T và lympho B. Chính hai tế bào này sẽ ghi nhớ cách chống lại virus gây bệnh nếu chúng tấn công cơ thể trong tương lai.
2.3. Cách nhận biết cơ thể có đủ miễn dịch sau khi tiêm vacxin Covid hay chưa
Muốn biết được cơ thể có đủ miễn dịch sau tiêm vacxin hay không cách duy nhất có thể làm là xét nghiệm kháng thể. Xét nghiệm này nên làm sau khi tiêm mũi 1 khoảng 28 ngày và sau khi tiêm mũi 2 khoảng 14 – 28 ngày.
Phương pháp xét nghiệm kháng thể đang được áp dụng hiện nay gồm:
– Xét nghiệm định tính: dùng kit test sẵn có, mẫu máu được lấy bằng cách chích máu và nhỏ vào khay test. Kết quả của phương pháp này tuy nhanh nhưng lại không có chỉ số kháng thể.
– Xét nghiệm định lượng: phải dùng máu tĩnh mạch để xét nghiệm, bằng việc lấy máu để xét nghiệm sẽ biết được số lượng kháng thể bên trong cơ thể.
+ Nếu kết quả < 0.8 thì cơ thể không có kháng thể chống lại virus SARS-CoV-2.
+ Nếu kết quả >/= 0.8 thì cơ thể có kháng thể. Số lượng kháng thể càng cao thì cơ thể càng chống chọi tốt với virus SARS-CoV-2.
Những chia sẻ trên đây hy vọng giúp bạn đọc biết được cơ chế miễn dịch của Vaccine Covid-19 như thế nào và cách để kiểm tra kháng thể trong cơ thể sau khi tiêm vacxin phòng bệnh.
